Još jedna fotografija iz filma za manipulacije o protestima u Francuskoj
Na domaćem govornom području proširila se još jedna fotografija koja se, u pogrešnom kontekstu, povezuje sa julskim demonstracijama u Francuskoj. Fotografija ukradenog policijskog kombija kojim navodno upravljaju „bliskoistočni migranti” ipak nije nastala na ulicama nekog od francuskih gradova početkom jula, već je u pitanju scena iz filma Atena, dostupnog na striming platformi Netfliks.
„Fotografija dana” kojom se navodno opisuje stanje tokom nedavnih građanskih nemira u Francuskoj, proširila se društvenim mrežama u našem regionu.
Viralna fotografija potekla je sa više verifikovanih Tviter naloga koji su, za razliku od ranijeg metoda verifikovanja korisnika na osnovu kredibiliteta, svoju „plavu kvačicu” dobili mesečnom pretplatom na „Twitter Blue” od osam dolara. Jedna od takvih korisnica Tvitera tvdila je da se na fotografiji nalaze „migranti sa Bliskog istoka” koji su tokom demonstracija ukrali policijsko vozilo.
„Sada, tih 9% stanovništva [migranti] uništava svoje gradove, čak i nakon što je [francuski] ministar odbrane rasporedio 45.000 policajaca u pokušaju da uspostavi red”, tvrdi se u opisu fotografije.
„Neredi su sada otpočeli u Italiji, Belgiji i Velikoj Britaniji. OVO će doći ovde ukoliko se ne probudimo protiv štetnosti OTVORENIH GRANICA”, navodi se na tviter profilu čije su se tvrdnje i govor mržnje proširile i na našem području.
Viralna tvrdnja međutim nije tačna kako fotografija kojoj se pripisuje ne datira iz jula 2023. godine. Reč o skrinšotu (snimku ekrana) iz prošlogodišnjeg Netfliks filma Atina, francuskog reditelja Romana Gavrasa (Athena).
Uvodna scena iz koje je uzet skrinšot dostupna je na YouTube-u na 1:26 minutu. Film Atina je u celosti dostupan na striming platformi Netfliks i u našem regionu.
***
Francuska se se u prethodnim nedeljama suočavala sa masovnim društvenim nemirima nakon što je policajac usmrtio mladića u predgrađu Pariza 27. juna. Ubistvo sedamnaestogodišnjeg mladića marokansko-alžirskog porekla, Nahela Merzuka, izazvalo je demonstracije širom Francuske koje su potekle upravo iz imigrantskih zajednica u ovoj zemlji.
Šestodnevni neredi kulminirali su hapšenjem 850 ljudi tokom vikenda 1. i 2. jula, nakon čega je naizgled došlo do smirivanja tenzija na ulicama Francuske.
Zabrinutost za pokretanje novog talasa protesta usledio je nakon što su pripadnici policije nasilno srušili na zemlju i tom prilikom povredili Jusufa Traorea. Traore je bio učesnik mirne godišnje šetnje u Parizu u znak sećanja na njegovog brata Adama Traorea koji je preminuo u francuskom pritvoru 2016. godine. Jusuf tvrdi da je njegov brat ubijen „na isti način” kao i Nahel Merzuk, ukazujući na policijsku brutalnost.
***
Praksa u kojima se brojne lažne fotografije i video snimci postaju viralni u kriznim vremenoma nije nova.
Poslednjih dana analizirali smo više takvih primera sa tvrdnjom da verno prikazuju demonstraciju i nasilje u Francuskoj, dok su zapravo u pitanju scene iz holivudskih filmova, video igara ili snimak požara iz druge zemlje.
Tačan odgovor na pitanje koji je motiv plasiranja lažnih fotografija koji se koriste za manipulaciju javnosti u kriznim vremenima — poput nedavnih tokom građanskih nemira u Francuskoj, rata koji i dalje traje u Ukrajini ili zemljotresa u Turskoj i Siriji — nije lako dati.
Međutim, iako je svaki od tih događaja dobro medijski propraćen sa dostupnim autentičnim fotografijama i snimcima, trend lažnog i veoma često senzacionalističkog sadržaja koji postaje viralan, ne jenjava.
Poznato je da pojedine države imaju istoriju aktivnog uključivanja u takozvane „informativne operacije” (Information Operations, InfoOps) i kampanje plasiranja dezinformacija i propagande kako bi uticale na javno mnjenje i kreirale napetost i potencijalne sukobe.
Sa druge strane, čest je slučaj u kojem neupućeni korisnici društvenih mreža lako nasedaju na lažne ili fotografije koje se šire van svog originalnog konteksta. Težnja za pažnjom, velikim brojem pregleda i „lajkova“ je faktor koji u ovakvim slučajevima postaje okidač za viralnost svakog sadržaja koji nije autentičan.
U prvim mesecima rusko-ukrajinskog sukoba beležili smo brojne slučajeve lažnih „uključenja uživo u ratom pogođena naselja“ preko YouTube-a ili TikToka, a zarad njihove monetizacije.
Bilo da je cilj plasiranja dezinformacija u kriznim vremenima koji prirodno privlaže pažnju (svetske) javnosti novčana zarada, propaganda ili „lajkovi“, svaki od ovih pokušaja utiče na demokratiju, poverenje u javne institucije i njene predstavnike.
