Kemtrejlsi nisu „nestali zbog rata u Ukrajini” — nisu nikada ni postojali
Teorija zavere o masovnom trovanju stanovništva iz aviona našla je svoje mesto i u rusko-ukrajinskoj krizi. Kako brojne objave na društvenim mrežama navode, „od početka rata u Ukrajini, nema više kemtrejlsa iznad Beograda”. Međutim, beli tragovi aviona, kao prirodna pojava, nisu prestali da se formiraju sa početkom ruske invazije na Ukrajinu. Kemtrejlsi, sa druge strane, nikada nisu ni bili utemeljeni u stvarnosti.
Tokom oružanog sukoba u Ukrajini, pored nesagledivih ljudskih i materijalnih gubitaka, nastalo je preko 1050 dezinformacija, lažnih vesti, ali i teorija zavera. Jedna od takvih — kemtrejls konspiracija — se ovih dana povezuje sa „NATO avionima i biološkim laboratorijama u Ukrajini”.
Sa ovim terminom (chemical + trails = chemtrails) smo se upoznali krajem 1996. godine. Od tada, za teoretičare zavere kemtrejlsi postaju „dokaz“ masovne sterilizacije ljudi, manipulisanja klimom, izazivanja brojnih mentalnih oboljenja i kontrole uma. Uprkos brojnim naučnim činjenicama i objašnjenjima, kemtrejlsi ostaju jedna od najupornijih teorija zavere.
Tako, zagovornici ove hipoteze prenose „dobru” vest iz Hrvatske: isti tekst se masovno deli na Fejsbuku, a pojedini korisnici ove mreže se, dodatno i pomalo bizarno, zahvaljuju Putinu na nebu bez kemtrejlsa.
„KONAČNO!!!
Dobih sada ovu informaciju pa da je podelim sa vama.
Od početka rata nema više kemtrejlsa iznad Beograda.
Nato avioni koji su zaprasivali nebo nad Balkanom su leteli iz Ukrajne.
Hrvati potvrdjuju ove navode i kažu da su unistene laboratorije koje su proizvodile agense za kemtrejlse.
I kod njih je prestalo zaprasivanje sa neba!“
O kondenzacionim tragovima aviona, nanovo
Kontrejls (condensation trails), kondenzacioni tragovi aviona, zapaženi su tokom prvih letova na velikim visinama 1920-ih, iako ih tada, naučnici i inženjeri nisu posebno istraživali. Bar ne do Drugog svetskog rata, kada ovaj prirodan fenomen postaje — navigacijski izazov. Zbog dugih belih tragova koje su ostavljali za sobom, vojni avioni su bili laka meta za praćenje.
Jedna od najranije zabeleženih fotografija avionskih tragova, tako, datira iz juna 1944. godine kada su uočeni tokom bitke na Filipinskom moru.
Ovaj specifični atmosferski fenomen, međutim, nije naučno pojašnjen sve do 1953. godine, kada je meteorolog Herbert S. Eplman objavio detaljan naučni rad o kontrejlsima.
U svom radu, Eplman objašnjava da kondenzacioni tragovi na nebu nastaju u specifičnim atmosferskim uslovima. Najpre se, mešanjem vrućih izduvnih gasova motora i hladnog ambijentalnog vazduha (na iznad osam kilometara nadmorske visine), stvaraju vodene kapljice; zatim se, zbog veoma niskih temperatura (i do -40°C), one zamrzavaju i postaju sitni ledeni kristali. Rezultat su ledeni oblaci koje vidimo u obliku dugih tragova na nebu.
Na nebu se, u zavisnosti od različitih faktora (nadmorske visine, temperature, atmosferskog pritiska i vlažnosti vazduha), tragovi mogu zadržati od par minuta do nekoliko sati.
Kondenzacioni tragovi, dakle, nemaju povezanost sa agensima i toksinima, već sa jednostavnim fizičkim procesima.
Da je u pitanju prirodan atmosferski fenomen, govori i zakonitost po kojoj je na osnovu tačno utvrđene temperature moguće veoma precizno predvideti gde i kada će se stvoriti kondenzacioni tragovi. NASA u tu svrhu i danas koristi Eplmanov grafikon, kreiran pre skoro 70 godina.
Tragove aviona smo ovog marta, ipak, videli
Avio-saobraćaj iznad Srbije se u prethodnih mesec dana povećao, kako je Srbija jedna od retkih zemalja koja je imala redovne letove za Rusiju — čak 15 nedeljno za Moskvu. Od 21. marta se broj letova, zbog pritisaka EU, vratio na „uobičajednih” osam ka Moskvi i dva do Sankt Peterburga.
Na nebu iznad različitih delova Beograda, 29. i 30. marta, suprotno tvrdnjama iz Fejsbuk objava, uočili smo više primera kondenzacionih tragova aviona. Kemtrejlsa ni ovog puta nema, tu smo saglasni.
Na primeru tankog kondenzacionog traga koji je zabeležen 30. marta u 8:34 časova ujutru, možemo pretpostaviti da je ostao iza Airbus A320-251N aviona kompanije British Airways (let iz Londona do Larnake) koji je neposredno pre nastanka fotografije preleteo iznad Beograda. Trag je bio kratkotrajan, kao posledica niskog vlažnosti vazduha na visokoj nadmorskoj visini.
Iako je nebo nad Beogradom u poslepodnevnim časovima bilo oblačno, u 18:06 časova smo registrovali najmanje četiri aviona različitih aviokompanija. Tragovi aviona tokom perioda visoke oblačnosti nisu vidljivi sa tla.
Ističemo da na nebu jesu primetni kondenzacioni tragovi različitih putničkih aviona i tokom trajanja rata u Ukrajini, međutim oni nisu posledica „trovanja NATO aviona iz Ukrajine“.
*Mit o kemtrejlsima nastao je 1996. godine, nakon što je Američko ratno vazduhoplovstvo objavilo strateški dokument u kom je grupa vojnih istraživača diskutovala o potencijalu manipulacije vremenskih prilika uz pomoć novih tehnologija u budućnosti. Dokument je označen kao spekulativni futurizam, međutim, jedan deo (civilne) javnosti je te procene američkih vazduhoplovaca shvatio kao realnost.
Tri godine nakon objave spornog dokumenta, novinar Vilijam Tomas popularizovao je ideju o hemijskim tragovima – kemtrejsima, kao toksičnim oblacima koje Vazduhoplovstvo testira u svrhu kontrole „vremenskih prilika, klime i geoinženjeringa“.
U kombinaciji sa neproverenim tvrdnjama da biljke venu, a da se životinje i ljudi razboljevaju nakon pojave avionskih tragova iznad njihovih domova — teorija zavere je svoje trajno uporište dobila na internetu kasnih devedesetih.
Spajanje dve teorije zavere: Biološke laboratorije u Ukrajini i kemtrejlsi
Iako su, kako se navodi u objavama, „uništene biološke laboratorije koje proizvode agense za kemtrejlse”, ozloglašene biolabas ostaju nosioci jednog dela ruske ratne propagande.
Aktuelna teorija zavere o postojanju bioloških laboratorija u Ukrajini pojavila se početkom ovog meseca, kada su brojni ruski zvaničnici iznosili neosnovane tvrdnje o „tajnim laboratorijama koje finansiraju Sjedinjene Američke Države“ a u kojima se navodno razvija biološko oružje za uništenje „etničkih Rusa”.
Ruski zvaničnici još uvek ne raspolažu relevantnim dokazima ni za jednu iznetu tvrdnju vezanu za postojanje biološkog ili hemijskog oružja u Ukrajini. Dezinformacije o biološkim laboratorijama su, sa druge strane, u više navrata opovrgli biolozi i mikrobiolozi iz četiri zemlje, uključujući Rusiju i Belorusiju.
Kako su se u međuvremenu pojavile teze o postojanju vojnih bioloških laboratorija i u Srbiji, Ministarstvo odbrane Srbije i stručna javnost su 29. marta demantovali navode o razvijanju biološkog oružja u Beogradu, Novom Sadu, Nišu i Kraljevu.
Biološkim laboratorijama i kemtrejlsima jedno ostaje zajedničko — istina je da ne postoje.
Naslovna fotografija: Privatna arhiva
