Kontroverze oko solarnog geoinženjeringa implementirane u teoriju zavere o kemtrejlsima
Skorašnja odluka Vlade Meksika o zabrani eksperimenata solarnog geoinženjeringa iskorišćena je za širenje manipulativnih tvrdnji da je time potvrđeno postojanje čuvenih „kemtrejlsa”. Solarni geoinženjering je vrsta klimatskog inženjeringa čiji je cilj hlađenje planete odbijanjem sunčeve svetlosti od Zemlje nazad u svemir. Prate ga brojne kontroverze budući da može da rezultira negativnim posledicama po ljude i životnu sredinu. Odluka meksičkih vlasti bazira se na činjenici da trenutno ne postoje međunarodni sporazumi o aktivnostima i monitoringu ove vrste klimatskih manipulacija. U saopštenju ministarstva Meksika ne pominju se kemtrejlsi, niti ova odluka dokazuje da su kondezacioni tragovi koji ostaju iza aviona na nebu „štetne hemikalije”.
U članku koji se raširio na Fejsbuku tvrdi se da je „Meksiko zabranio kemtrejls i geoinženjering nakon što je američka firma pokušala da blokira sunčeve zrake”. U spornom tekstu nedavna odluka meksičkih vlasti o zabrani solarnog geoinženjeringa predstavljena je kao odluka o zabrani čuvenih „kemtrejlsa”, koji se u jednoj od najpopularnijih teorija zavere tumače kao „štetne hemikalije kojima se truje stanovništvo”.
„Ovo je zanimljiv razvoj događaja jer je do nedavno zvanični narativ tvrdio da su hemijski tragovi i drugi oblici geoinženjeringa ‘teorije zavere’. Označite ovo kao još jednu pobedu takozvanih teoretičara zavere”, navodi se u članku.
Solarni geoinženjering, međutim, nema nikakve veze sa kemtrejlsima, niti se oni pominju u skorašnjoj odluci Vlade Meksika.
Ministarstvo životne sredine i prirodnih resursa Meksika objavilo je 13. januara ove godine odluku kojom se zabranjuje izvođenje eksperimenata solarnog geoinženjeringa na teritoriji te države.
„Konvencija Ujedinjenih nacija (UN) o biološkoj raznolikosti, čija je Meksiko članica, uspostavila je 2010. moratorijum protiv primene geoinženjeringa koji je još uvek na snazi. Protivljenje ovim klimatskim manipulacijama zasniva se na činjenici da trenutno ne postoje međunarodni sporazumi koji se bave ili nadgledaju aktivnosti solarnog geoinženjeringa, što predstavlja ekonomski povoljan izlaz za manjinu, ali rizičan za sanaciju klimatskih promena”, navodi se u saopštenju ministarstva.
Objašnjeno je da će Vlada Meksika kroz međuinstitucionalnu koordinaciju pokušati da „razotkrije ozbiljne rizike koje sprovođenja prakse solarnog geoinženjeringa mogu imati po ljude i životnu sredinu”, te da će „relevatne informacije učiniti dostupnim široj javnosti”.
Okidač za donošenje ove odluke bio je eksperiment američke startup kompanije „Make Sunsets” koja je lansirala meteorološke balone sa sumpordioksidom „bez prethodne najave i bez saglasnosti Vlade Meksika i okolnih zajednica”, navodi se u saopštenju ministarstva.
***
Solarni geoinženjering je vrsta klimatskog inženjeringa čiji je cilj hlađenje planete odbijanjem sunčeve svetlosti od Zemlje nazad u svemir.
Do skoro je to bila hipotetička ideja, ali naučnici su nedavno predložili nekoliko načina da se to uradi. Naučni list „Scientific American” navodi da je najčešći predlog raspršivanje reflektujućih aerosola u atmosferu, kako bi oni usmerili sunčevu svetlost dalje od Zemlje. Drugi predlozi uključuju ubrizgavanje čestica u oblake kako bi se oni učinili svetlijim, ili da bi se manje toplote zadržavalo ispod njih.
Međutim, brojne studije pokazale su da bi postojali negativni i nejednaki uticaji povezani sa oslobađanjem ovih aerosola, koji izazivaju meteorološke neravnoteže – vetrove, bujične kiše i suše u tropskim oblastima; kao i generisanje uticaja na stanjivanje ozonskog omotača planete.
Izveštaj Ujedinjenih nacija objavljen u oktobru 2022. godine otkrio je da ova praksa, poznata kao stratosfersko ubrizgavanje aerosola (SAI), „ima potencijal da smanji globalne srednje temperature”. Međutim, u izveštaju je takođe istaknuto da „ne može u potpunosti da nadoknadi široko rasprostranjene efekte globalnog zagrevanja” kao i da „proizvodi neželjene posledice, uključujući efekte na ozon”.
U zaključku izveštaja o solarnom geoinženjeringu koji su 2021. godine objavile „Nacionalne akademije nauka, inženjerstva i medicine”, navodi se da ova kontroverzna politika za rešavanje klimatskih promena veštačkim hlađenjem planete „zaslužuje više istraživanja, ali samo ako se njima pažljivo upravlja”.
Deo naučne zajednice upozorava da se solarni geoinženjering ne bavi osnovnim uzrokom klimatskih promena – emisijom gasova staklene bašte. Postoje posledice povećanja nivoa ugljen-dioksida, kao što je zakiseljavanje okeana, koje geoinženjering ne može da reši, piše „Scientific American”.
Osim toga, ovaj naučni časopis navodi da postoji zabrinutost u pogledu mogućnosti da postanemo zavisni od geoinženjeringa. Ove prakse, ako se započnu, mogle bi postati praktično nemoguće zaustaviti ako emisije nastave da rastu. Prema nekim istraživačima, to bi moglo dovesti do vrtoglavog porasta temperature.
Konvencija UN o biološkoj raznovrsnosti uspostavila je moratorijum na geoinženjering 2010. godine zbog nedostatka dovoljno naučnih podataka i propisa.
***
Teorije zavere o kemtrejlsima uporno opstaju uprkos nedostatku dokaza da su tvrdnje o navodnom zaprašivanju tačne. Beli tragovi na nebu nisu štetne hemikalije, već kondezacioni tragovi koji se formiraju kada se vodena para, koju motori aviona proizvode na velikim visinama, zamrzne pri ispuštanju u hladan vazduh koji okružuje avion.
Naslovna fotografija: Canva
