Nošenje zaštitnih maski ne uzrokuje rak pluća

Zaštitne maske — oružje i simbol borbe protiv novog korona virusa ili kolektivni kamen spoticanja? Dok su medicinske maske kao deo zaštitne opreme prisutne u istoriji bar nekoliko vekova, — od kljunastih maski doktora za vreme bubonske kuge do herojskih podviga Listera i Pastera — COVID-19 era upoznala nas je s neobičnim antimaskerskim rezonom.

Takav bunt uzrokovan je pre svega nepoverenjem u državne institucije i nauku. Posledično, ljudi koji odbijaju da poštuju mere za sprečavanje širenja infekcije, kreatori su dezinformacija i teorija zavera na društvenim mrežama. 

Među onima koji prenose lažne vesti, porazno su prisutni i visokoškolovani medicinski radnici koji u javnost izlaze s netačnim informacijama i pogubnim stavovima — pa i o maskama. Stručni pojmovi tendenciozno upakovani u dezinformacije, naročito su problematični u obraćanju osobe od autoriteta, “doktora”, virusom preplašenim građanima.

Takav primer jesu izjave Aleka Račića, nekadašnjeg maksilofacijalnog hirurga sa Klinike za opekotine, plastičnu i rekontruktivnu hirurgiju Kliničnog centra Srbije.

Račić, poznat po spornim tvrdnjama zbog kojih je smenjen i prebačen u Centar za naučnoistraživački rad Kliničkog centra, učestvovao je i na nedavno održanom antizdravstvenom skupu kod spomenika Stefanu Nemanji u Beogradu. Takođe, on je ove nedelje bio priveden na saslušanje zbog iznošenja antivakcinalnih stavova, a po osnovu člana 343 Krivičnog zakonika Republike Srbije.

“Kontraidikacije” upotrebe zaštitnih maski

Račić je u novembru prošle godine bio gost Youtube kanala “Nauka i misterije Balkana” i tom prilikom je izneo veliki broj naučno neutemeljenih informacija o novom korona virusu i pandemiji. Snimak je u međuvremenu uklonjen sa te platforme, međutim, deo njegove izjave o “kontraindikacijama nošenja maski” život je nastavio na Facebook-u. U isečku gostovanja, Račić navodi da se moraju istaći negativne posledice upotrebe maski.

Teza Aleka Račića je, ukratko, netačna. Nakon viševekovne upotrebe maski, ne postoji sumnja s naučnim pokrićem da se nošenjem maski  mikroorganizmi iz usta udisanjem, “vraćaju” u pluća.

Tvrdnja slična ovoj objavljena je na portalu „Natural News“ — poznatom po širenju teorija zavere i zdravstvenih dezinformacija — pod naslovom „Dugotrajna upotreba maske podstiče razvoj mikroba koji se infiltriraju u pluća i doprinose raku pluća“. Zasnovana je na pogrešnom tumačenju naučne studije koja nije ni na koji način povezivala nošenje zaštitnih maski s rakom pluća.

Autori studije objavljene u časopisu američkog udruženja za istraživanje raka (AACR) “Cancer Discovery” ističu da njihova studija ne uključuje proučavanje nošenja maski i da “u ovom trenutku ne postoje naučni dokazi za ovo pogrešno tumačenje našeg rezultata”.

Netačnost tvrdnje činjenično potvrđuje datum skupljanja uzoraka koje je vršeno pre COVID-19 pandemije, odnosno u periodu od 2013. do 2018. godine. Jedan od autora studije, Džejms Sei kaže da “budući da kontinuirano nošenje maski nije bilo uobičajeno tokom ispitivanog perioda, nije moglo da doprinese nalazima objavljenim u studiji”.

Legitimne nuspojave dugotrajnog nošenja maski odnose se jedino na iritaciju kože lica, formiranje osipa i takozvanih maskni.

Međutim, redovna zamena maski čini se presudnom za suzbijanje takvih neželjenih efekata. Pravilna oralna higijena, uz povećan unos vode, smanjuje šanse za nastajanje potencijalnih problema sa desnima i suvoćom usta. Ispravno korišćenje maski najvažnija je stavka u izbegavanju potencijalnih iritacija kože lica ili usne duplje.

Naučna zajednica je jednoglasna u vezi sa spornim pitanjem: Ne postoje recenzirane studije koje povezuju nošenje maski s promenama u oralnom mikrobiomu.

Dodatno, ne postoje podaci koji bi mogli da upućuju na sumnju da maske omogućavaju „raznim kokama i drugim mikroorganizmima“ da završe u plućima čoveka.

Naša tela sadrže 37 milijardi ćelija i više od 100 milijardi bakterijskih organizama koji igraju važnu ulogu u različitim životnim procesima, poput varenja ili urođene zaštite organizma od patogena. Tako se i u usnom delu ždrela, orofarinksu, prirodno nalazi veliki broj bakterija, ali one se ne spuštaju u pluća, nosili mi masku ili ne.

Naslovna fotografija: Canva