Optičke iluzije kao povod za teorije o „lažnim suncima”
Da li u našem solarnom sistemu zapravo postoje dva Sunca — pitaju se „probuđeni” teoretičari zavere na društvenim mrežama nakon snimka nedavno zabeležene optičke iluzije u SAD. Odgovor je - ne.
Početkom decembra se Fejsbukom proširio video u kom se tvrdi da osoba svedoči zalasku dva sunca nasupot jedno drugom, navodno u blizini glavnog grada savezne države Arizona, Finiksu.
Jezik kojim se služi osoba u snimku je engleski, a regionom se proširio opis objava na srpskom koji glasi: „Za uspavanu masu i ovo je sigurno sasvim prirodna pojava. Dva Sunca ili nešto takvo, normala”.
Video se deli uz opaske i pitanja „da su nas lagali” jer snimak jasno donosi „dokaze o postojanju dva Sunca”.
Iako snimak deluje podjednako uverljivo koliko i neverovatno, pak, nije reč o globalnoj zaveri o potpuno drugačijem poretku u našem solarnom sistemu i univerzumu.
U pitanju je nesvakidašnji i redak — mada ne i nauci nepoznat — slučaj optičke iluzije koja nastaje usled prelamanja sunčevih zraka kroz heksagonalne (šestougaone) kristale leda.
Prema objašnjenju u blogu američke Nacionalne vazduhoplovne i svemirske administracije (NASA), optički fenomen dva (ili tri) sunca, odnosno lažnog sunca, može se uočiti pri dnevnoj svetlosti na 22 stepena sa leve ili desne strane u odnosu na poziciju Sunca.
Na snimku svedočimo pojavi koja spada u optički fenomen koji nastaje kada koncentrisani deo sunčeve svetlosti prelamanjem kroz kristale leda u oblacima, kreira lažno sunce koje se povremeno može uočiti čak sa obe strane Sunca istovremeno.
Dupla sunca se nazivaju i lažna sunca ili parhelija. Lažna sunca se smatraju atmosferskim optičkim iluzijama, a sve ove pojave uzrokovane su prelamanjem sunčeve svetlosti u kristalima leda u atmosferi.
Lažna sunca se formiraju kada svetlost prođe kroz heksagonalne pločice kristala leda koji se nalaze u oblacima cirusa ili cirostratusa na visinama od oko 6.000 metara do 12.000 metara.
Ovi kristali leda se takođe mogu naći mnogo bliže zemlji u ekstremno hladnim klimama gde temperature padaju 30 stepeni Celzijusa ispod nule, kao meteorološki fenomen koji se naziva „dijamantska prašina”.
Kako kristali leda lebde naniže, njihove heksagonalne strane su orijentisane približno horizontalno. Zraci sunčeve svetlosti ulaze kroz bočnu ivicu, a zatim izlaze kroz drugu ivicu koja je nagnuta za 60 stepeni u odnosu na prvu.
National Geographic ističe da se optički fenomen ne vezuje samo za našu zvezdu, već i za Mesec, a nastaje kada sijaju kroz tanki cirusni oblak sastavljen od šestougaonih kristala leda koji padaju kroz atmosferu. Svetlost se tada prelama na određen način unutar ovih kristala, dok pod uglovima od 22 stepeni dolazi do fenomena iz viralnih objava.
Lažna sunca se obično pojavljuju kao par mrlja svetlosti sa suptilnim bojama koje se manifestuju na istoj visini iznad horizonta kao i Sunce. Mogu se pojaviti u različitim oblicima, ponekad kao šarene tačke, ili ponekad, tako intenzivne i sjajne da izgledaju kao dva dodatna sunca na nebu.
Veruje se da naziv ove optičke iluzije na engleskom (sun dogs) potiče iz grčke mitologije. Po ovom tumačenju imena, Zevs, otac svih bogova i bog neba u grčkoj mitologiji, šetao je svoje pse nebom, oni su se često pojavljivali kao pratioci sunca kao dva „lažna sunca”.
Dakle, „nisu nas lagali” da u našem solarnom sistemu imamo samo jedno Sunce, odnosno da postoji dokaz da imamo dva. Na snimku je prikazana optička iluzija duplog ili lažnog sunca.
Naslovna fotografija: Canva
