Senat Arizone nije izglasao zabranu kemtrejlsa
- Usvojeni zakon u Arizoni se odnosi na zabranu geoinženjering tehnike upravljanja solarnim zračenjem, sa kojom se koncept teorije zavere o kemtrejlsima, ne može porediti.
- Kemtrejlsi su zapravo kondenzacijski tragovi (contrails) koje za sobom mogu ostaviti avioni. Sastavljeni su od vodene pare i malih količina drugih gasova.
- Teorija zavere o „kemtrejlsima“ tvrdi da vlade namerno zaprašuju ljude otrovnim supstancama, ali za to ne postoje nikakvi dokazi.
- Objave ocenjujemo kao netačne – Senat Arizone nije izglasao zakon koji zabranjuje kemtrejlse, već zakon koji se odnosi na jednu specifičnu geoinženjersku tehniku.
Teorija zavere o kemtrejlsima već decenijama kruži internetom i društvenim mrežama, a njeni pobornici tvrde da beli tragovi koje avioni ostavljaju na nebu, sadrže otrovne hemikalije koje vlasti koriste za kontrolu vremena ili ljudi. Naučna zajednica je više puta demantovala ove tvrdnje, objašnjavajući da su u pitanju obični tragovi kondenzacije (contrails), koji nastaju kada vodena para iz izduvnih gasova aviona smrzne na velikim visinama.
Međutim, ovaj narativ se s vremena na vreme pojavljuje u zvaničnim političkim debatama, uključujući i zakonodavne inicijative u američkim državama poput Arizone, Floride i Alabame.
Tako se i našim govornim područjem proširila teza da je Senat Arizone zabranio kemrejlse.
Međutim, Senat ove savezne države je zapravo usvojio predlog zakona (SB 1432) kojim se zabranjuje praksa poznata kao upravljanje solarnim zračenjem (Solar Radiation Management, SRM) – metod geoinženjeringa koji podrazumeva ubrizgavanje čestica u atmosferu kako bi reflektovale deo sunčevog zračenja i na taj način, usporile globalno zagrevanje.
Iako ova tehnologija ostaje eksperimentalna i nije široko korišćena, zabrinutost oko mogućih ekoloških posledica dovela je do pokušaja njene zabrane na nivou pojedinih država u Americi.
SRM se, međutim, ni na koji način ne može povezati sa kemtrejlsima.
Ova tehnika podrazumeva kontrolisane naučne eksperimente koji bi potencijalno mogli da ublaže klimatske promene, dok teorija zavere o „kemtrejlsima“ tvrdi da vlade sveta tajno zaprašuju stanovništvo štetnim supstancama iz aviona – što nikada nije dokazano.
Uprkos naučnim činjenicama, pak, ova višedecenijska teorija zavere ima svoje pobornike među pojedinim političarima i javnim ličnostima. Robert F. Kenedi Mlađi, Sekretar za zdravstvo i ljudske usluge Sjedinjenih Država i poznati zagovornik teorija zavere, je 24. marta na platformi X podržao zakonske inicijative protiv geoinženjeringa, tvrdeći da vlade „zagađuju vazduh, vodu i zemlju otrovnim hemikalijama“.
Osim u Arizoni, slične inicijative protiv geoinženjeringa pokrenute su i u drugim američkim državama. Florida i Alabama razmatraju zakone koji bi zabranili geoinženjering i modifikaciju vremena, dok je Tenesi prošle godine usvojio zakon koji zabranjuje ispuštanje hemikalija u atmosferu.
Iako usvojeni, kritičari ovih zakona tvrde da nemaju ekspertsku opravdanost i potporu u nauci uz iznošenje zabrinutosti da mogu ugroziti dalja istraživanja o klimatskim promenama.
