Sletanje na Mesec – sumnja koja opstaje

Astronaut Nil Armstrong i pilot lunarnog modula Edvin Baz Oldrin postali su prvi ljudi koji su sleteli na Mesec u okviru misije „Apolo 11”, 20. jula 1969. godine.

Taj istorijski događaj  putem televizijskog prenosa uživo je ispratilo 650 miliona ljudi, a postoji 8.400 javno dostupnih fotografija, hiljade sati video snimaka, pregršt naučnih podataka i potpunih transkripata i audio snimaka svih razgovora svemirske posade.

U poslednjem rimejku lunarne zavere, ovog puta kao glavni akter pojavljuje se čuveni američki režiser Stenli Kjubrik.

Naime, radi se o navodnom intervjuu u kojem on „priznaje svoju umešanost u lažiranje sletanja na Mesec”. 

U objavama na društvenim mrežama godinama unazad kruži snimak spornog intervjua uz opis: „Reditelj T. Patrik Mari intervjuisao je Kjubrika tri dana pre njegove smrti i bio primoran da potpiše NDA (ugovor o poverljivosti podataka) na 88 strana kako bi sadržaj intervjua čuvao u tajnosti 15 godina.” 

U transkriptu intervjua navodi se da Kjubrik navodno kaže:

„Izvršio sam ogromnu prevaru nad američkom javnošću, koju ću sada detaljno da objasnim, uključujući vladu Sjedinjenih Država i ‘NASA’, da su sletanja na Mesec lažirana, da su SVA sletanja na Mesec lažirana, i da sam ja osoba koja je to snimila.”

Intervju je zapravo iz filma „Shooting Kubrick”, režisera T. Patrik Marija iz 2015. godine.

Mari na svojoj veb stranici tvrdi da je Kjubrika intervjuisao u maju 1999. godine, međutim, činjenica je da je Kjubrik preminuo u martu 1999, dakle dva meseca ranije. Iako bi datum mogao biti slučajna greška, to nije bio jedini upitni aspekt intervjua, navodi Snopes, koji je verifikovao autentičnost videa. Kako navode, čovek sa spornog snimka jednostavno ne izgleda, niti zvuči kao Stenli Kjubrik, u poređenju sa video snimkom na kojem Kjubrik prihvata američku filmsku nagradu „D.W. Griffith Award” 1997. godine.

Štaviše, neobrađene verzije intervjua sadrže nagoveštaje da je čovek sa snimka glumac. U prvobitnoj verziji intervjua, koja je sada obrisana, intervjuer je nazvao svog gosta „Tom” (Tom Majk je ime glumca koji je na IMDB naveden kao deo glumačke postave filma) i uputio ga kako da ispriča sledeći deo svoje priče.

Portparol Kjubrikove udovice takođe je potvrdio da poznatog režisera nikada nije intervjusao T. Patrik Marej, te da je cela priča izmišljena.

Tvrdnje o nepostojećem Kjubrikovom intervjuu dele se u poslednje vreme na Fejsbuku u Srbiji, uz splet video snimaka koji navodno dokazuju da je sletanje na Mesec bilo izrežirano.

Međutim, video zapisi zloupotrebljeni kao dokaz nameštaljke zapravo su promotivni materijal sa snimanja filma „First Man” („Prvi čovek”)  iz 2018. godine, reditelja Demijena Šazela. Radnja filma opisana je kao „pogled na život astronauta Nila Armstronga i legendarnu svemirsku misiju koja ga je dovela do toga da postane prvi čovek koji je hodao Mesecom 20. jula 1969. godine”.

U spornom video remiksu koji se deli na mrežama, snimci visoke definicije sa filmskog seta modifikovani su postprodukcijskim filterima kako bi izgledali kao da su veoma stari.

U nastavku teksta su vremenske oznake snimaka koji su zloupotrebljeni:

• Kokpit astronauta i posada „Apola 11” na površini Meseca – 3:11
• Scena u kojoj glumac u kostimu astronauta šeta sa ekipom – 3:44
• Osoba u crvenoj jakni sa klaperom – 3:15
• Scena skidanja astronautske kacige – 2:2
• Scena u kojoj glumac u ulozi astronauta ide ka kokpitu – 1:58 
• Scena u kojoj se vidi konopac na leđima glumca u ulozi astronauta – 5:00

Snimak astronauta koji pokušava da hoda i pada preuzet je iz pretposlednje misije sletanja na Mesec „Apolo 16”, iz aprila 1972. godine. Na snimku je astronaut Džon Jang. „Apolo 17” iz decembra 1972. godine, bila je poslednja misija sletanja astronauta na Mesec. Trajala je 12 dana i za sada drži rekord kao najduža šetnja svemirom.

***

Inače, posle prvog sletanja na Mesec, astronauti su na Zemlju doneli 382 kilograma Mesečeve stene. One su nezavisno verifikovane kao lunarne od strane laboratorija širom sveta. „NASA” orbitalni istraživač Meseca, koji snima fotografije površine Meseca visoke rezolucije, zabeležio je lokacije sletanja letelica kao i mračne vijugave staze koje su napravili otisci astronauta. Svemirske letelice iz Kine, Indije i Japana potvrdile su njihovu autentičnost. Tokom boravka na Mesecu, Armstrong i Oldrin postavili su na njegovu površinu lunarni laserski niz retroreflektora. Taj sistem je i danas u funkciji i omogućava nam da laserskom metodom izmerimo rastojanje od Zemlje do Meseca, sa velikom preciznošću.

Međutim, prema tumačenju konspiratora, Armstrongov istorijski mali korak, nije veliki korak za čovečanstvo, već *inscenirana prevara*.

Oko pet odsto Amerikanaca veruje da je sletanje na Mesec lažirano, pokazale su ankete stručnjaka američke svemirske agencije. Taj, naizgled mali postotak, dovoljan je da održava teorije zavere u životu i nakon više od pola veka.

Priče koje dovode u pitanje autentičnost sletanja na Mesec, počele su da se šire gotovo istog trenutka kada se „Apolo 11” vratio kući. Zahuktavanje je usledilo nakon što je 1976. godine objavljena knjiga Bila Kejsinga „Nikad nismo bili na Mesecu: Američka prevara vredna trideset milijardi dolara”. Kejsing je bivši oficir američke mornarice koji je radio kao tehnički pisac za jednog od proizvođača raketa koje je „NASA” koristila u svojim „Apolo” misijama. Tvrdio je da ima saznanja o navodnoj vladinoj zaveri.

Kako to da se američka zastava vijorila kada nema vetra na Mesecu, zašto nema zvezda na fotografijama i kako su astronauti preživeli radijaciju – neka su od popularnih pitanja koja se pominju u spornoj knjizi, a na koja je nauka nedvosmisleno odgovorila.

S druge strane, politički ugao konspiracije počiva na argumentu da je „NASA” lažirala sletanje na Mesec kako bi „zadala odlučujući udarac SSSR-u”, u tada aktuelnoj svemirskoj trci. U drugim verzijama tvrdi se da je razlog lažiranja bio „skretanje pažnje sa rata u Vijetnamu”.

Naslovna fotografija: Buzz Aldrin and the U.S. flag on the Moon, Canva