Snimak kontrolisanog požara iskorišćen za širenje dezinformacija o klimatskim promenama

• Na društvenim mrežama raširio se snimak uz tvrdnje da „razotkriva kako nastaju požari navodno izazvani klimatskim promenama i globalnim zagrevanjem”.
• Snimak prikazuje izazivanje kontrolisanog požara. Kontrolisani požari su planirani požari niskog intenziteta koji se često koriste da spreče nekontrolisane šumske požare, kao i za stimulisanje prirodne regeneracije šume. Autor viralnog snimka potvrdio je za Istinomer da video prikazuje „kontrolisano spaljivanje trave”.
• Objave na Fejsbuku ocenili smo kao obmanjujuće.

Na društvenim mrežama raširio se snimak čoveka u vatrogasnoj opremi, koji vozeći terensko vozilo pušta iz rezervoara zapaljivu tečnost uz ivicu šumskog puta, uz tvrdnje da snimak „razotkriva kako nastaju požari navodno izazvani klimatskim promenama i globalnim zagrevanjem”.

Viralan snimak prikazuje izazivanje kontrolisanog požara. Kontrolisani požari su planirani požari niskog intenziteta koji se često koriste da spreče nekontrolisane šumske požare kao i za stimulisanje prirodne regeneracije šume. Autor viralnog snimka, ekološki aktivista i preduzetnik iz Rusije Aleksej Sibirski, potvrdio je za Istinomer da video prikazuje „kontrolisano spaljivanje trave”, nakon čega će uslediti sadnja drveća.

Obrnutom pretragom ključnih kadrova sa snimka pronašli smo istovetan video objavljen na društvenoj mreži X, na kojem piše ime Instagram naloga „@alex4planet”. Reč je o profilu ekološkog aktiviste i preduzetnika iz Rusije Alekseja Sibirskog. Sibirski se nalazi na čelu međunarodne komercijalne ekološke kompanije „4planet”, koja se bavi „sadnjom drveća u Sibiru i Kazahstanu” i „bori protiv ilegalne seče šuma”, prema podacima sa veb stranice.

U opisu originalnog snimka, koji je 14. marta ove godine objavljen na Instagram nalogu Sibiriskog, navodi se: „..evo nas sadimo hiljade stabala, uključujući i posle požara”.

Sibirski je potvrdio za Istinomer da video prikazuje „kontrolisani požar”.

„Isprva je ispod objave snimka pisalo ‘ko zna šta se dešava na snimku?’ Nakon odgovora korisnika, otvorio sam temu u storijima na Instagramu, gde sam objasnio da je ovo ‘kontrolisano spaljivanje trave’”, rekao je Sibiriski za Istinomer.

Kontrolisani požari su oblik upravljanja zemljištem u kome se vatra namerno primenjuje na vegetaciju, navodi onlajn enciklopedija „Britannica”. Propisani požari se sprovode pod željenim uslovima kako bi se ispunili specifični ciljevi, kao što je obnavljanje režima požara u prilagođenim ekosistemima ili ograničavanje količine suvog grmlja u oblasti koja je podložna požarima. Menadžeri obično sastavljaju detaljan propisani plan sagorevanja koji jasno definiše odgovarajuće vremenske uslove i efekte potrebne za postizanje unapred određenih ciljeva.

U savremenoj upotrebi kao alat za upravljanje zemljištem, propisani požari se obično koriste za smanjenje vegetacije, čime se minimizira rizik od šumskih požara. U ovim slučajevima, propisana vatra služi za smanjenje opterećenja goriva (tj. mase goriva u datoj oblasti) i ograničavanja ponašanja vatre u oblastima koje bi inače mogle goreti tokom sušnih vremenskih uslova koji često prate šumske požare, navodi „Britannica”.

Iste informacije o kontrolisanim požarima mogu se pronaći i na veb stranici Službe nacionalnih parkova (NPS) Sjedinjenih Država, kao i na veb sajtu neprofitne organizacije „American Forests”.

Istinomer je pisao o sličnom pokušaju opovrgavanja postojanja klimatskih promena u septembru 2023. godine, kada se na društvenim mrežama delio video snimak paljenja travnatih delova u močvarnom području uz insinuacije da je reč o „namernom podmetanju požara”, kako bi se za požar „okrivile kilmatske promene”. Činjenica je, kako smo utvrdili, da video prikazuje regularnu proceduru kontrolisanog spaljivanja kalifornijskih močvara.