Zapad ne planira rumunski scenario u slučaju pobede AfD-a u Nemačkoj
Prošla godina nazvana je „superizbornom“ jer je više od polovine svetske populacije glasalo na izborima u svojim državama, ali i tokom 2025. godine održaće se važni izbori. Nakon raspada tročlane koalicije kancelara Olafa Šolca, u Nemačkoj su za 23. februar zakazani vanredni parlamentarni izbori. U susret izborima, dele se manipulativne tvrdnje koje najavljuju post-izbornu prevaru u slučaju pobede krajnje desničarske Alternative za Nemačku (AfD).
- Nakon objavljivanja članka RT Balkan, tvrdnje da će Zapad poništiti izbore u Nemačkoj ako AfD pobedi, primenjujući „rumunski scenario“, dele se i Facebookom.
- Izjava bivšeg EU komesara Bretona je izvučena iz konteksta i odnosila se na regulaciju digitalnih platformi, a ne na izborni proces. Rumunski izbori su poništeni zbog odluke Ustavnog suda, ne zbog intervencije EU.
- Tvrdnje ocenjujemo kao netačne.
Ruski državni medij RT Balkan objavio je sredinom januara tvrdnju da će Zapad u Nemačkoj primeniti „rumunski scenario“ ako AfD pobedi. Kao dokaz za ovu tezu, RT Balkan se poziva na izjavu bivšeg francuskog evropskog komesara Tijerija Bretona, navodeći da je on „priznao“ da će Zapad postupiti prema Nemačkoj isto kao prema Rumuniji, ako to bude potrebno.
Slična tvrdnja ranije se pojavila i u objavi vlasnika platforme X, Ilona Maska. U objavi koja je podeljena više od 31.100 puta, Musk je podelio isečak iz gostovanja Bretona u emisiji na francuskoj televiziji RMC Story, uz tvrdnju da Zapad ima mehanizme da poništi potencijalnu pobedu AfD-a, što je interpretirano kao dokaz mešanja u izbore suverenih država.
The astounding absurdity of @ThierryBreton
as tyrant of Europe
https://t.co/fdLp8rbF0M
— Elon Musk (@elonmusk) January 11, 2025
Istu tvrdnju proširili su i pojedini korisnici Facebook-a.
Međutim, analiza ovih tvrdnji pokazuje da su one izvučene iz konteksta. Sam Tijeri Breton demantovao je ovakvo tumačenje njegove izjave. On je na platformi X naveo da Evropska unija nema ovlašćenja da poništi izbore u bilo kojoj zemlji članici i da se njegova izjava odnosila isključivo na primenu Akta o digitalnim uslugama (Digital Services Act), odnosno na moderaciju sadržaja na digitalnim platformama u skladu s ovim propisom. Pregled transkripta Bretonovog gostovanja, potvrđuje da je on govorio upravo o novoj evropskoj regulativi kojem će se regulisati digitalno tršište, pre svega u borbi protiv nelegalnog govora i dezinformacija.
Tvrdnje koje su izneli RT Balkan i Musk demantovao je i nemački Bundestag na svom zvaničnom Instagram nalogu. Bundestag je pojasnio da Evropska unija nema ovlašćenja da poništi izbore ni u Nemačkoj, niti u bilo kojoj drugoj državi članici. Takođe, u objavi je objašnjeno da ni u slučaju Rumunije, EU nije imala ulogu u poništavanju izbora – odluku o poništavanju prvog kruga predsedničkih izbora u toj zemlji doneo je Ustavni sud Rumunije zbog nepravilnosti u glasanju.
Da podsetimo – Rumunija je zapala u institucionalnu krizu prošle godine kada je Kalin Đorđesku, malo poznati krajnje desničarski proruski političar, pobedio u prvom krugu predsedničkih izbora 24. novembra. Dokumenta iz istrage otkrivaju kako je plaćeni sadržaj koji podržava Đorđeskua promovisan na TikTok-u, a da nije označen kao predizborna kampanja.
Usred sumnji na rusko mešanje – koje je Moskva negirala – najviši sud Rumunije poništio je glasanje i naložio vladi da ga ponovi u celosti.
U decembru 2024. godine Evropska komisija pokrenula je formalni postupak protiv TikToka zbog sumnje da nije preduzeo mere za sprečavanje mešanja u izbore, posebno u vezi sa glasanjem u Rumuniji.
